Công nghiệp 4.0 trong nông nghiệp: Không còn là hoang tưởng (chém gió) hay tuyên truyền
Khi nói về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, những thay đổi đến chóng mặt của thế giới như: trí tuệ nhân tạo, kết nối vạn vật (IoT),… nhiều người Việt đã có thể tặc lưỡi rằng: “Việt Nam còn lâu mới đến ngày đó”. Chỉ bởi thậm chí nhiều Doanh nghiệp Việt hiện tại còn không biết đến Slack, Dropbox, Google Form,… những công cụ hỗ trợ công việc đơn giản, chứ đừng nói là CRM hay ERP.
Vậy thì, Nông nghiệp 4.0 thì thực ra chỉ là một điều hoang tưởng ở đâu đó. Ấy vậy mà, đã có một Doanh nghiệp Việt đã làm được chuyện đó, khiến Nông nghiệp 4.0 không chỉ là hoang tưởng. Đó chính là công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn Lasuco.
Lasuco – tập đoàn ra đời cách đây 35 năm tại Thanh Hoá, chuyên kinh doanh và sản xuất đường tinh luyện. Lasuco sở hữu diện tích vùng nguyên liệu trên 15.000 hecta, sản lượng mía hàng năm 1,3 triệu tấn, sản lượng đường tinh luyện chất lượng cao 110.000 – 125.000 tấn, sản lượng mật rỉ 50.000 tấn. Hiện tại Lasuco có 2 nhà máy đường với công suất 10.500 tấn/ngày.
Ông Tam cho biết, năm 2016, Lasuco đạt hơn 2.500 tỷ đồng doanh thu, trong đó doanh thu từ mía đường đạt 2.000 tỷ đồng, doanh thu từ các sản phẩm nông nghiệp cao khoảng 300 tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế đạt trên 120 tỷ đồng, tăng trưởng gần 20% so với cùng kỳ năm 2015.
Đó là những con số ấn tượng mà Lasuco đạt được, tuy nhiên dù là một người không rành về công nghệ cũng biết rằng đầu tư công nghệ là điều hay, điều nên làm nhưng lại tốn quá nhiều chi phí. Và nếu ứng dụng công nghệ nhằm để giải bài toán tăng trưởng thì có phải là chỉ có công nghệ mới giải quyết được không hay còn điều gì khác nữa?
03 bài toán chính yếu của nhiều Doanh nghiệp và cũng là của Lasuco
Vụ mùa thu hoạch cây mía vào giai đoạn tháng 11 đến tháng 04 năm sau, các bộ máy – bộ phận của Lasuco sẽ hoạt động ráo riết trong vòng 06 tháng trời để cho ra công suất hơn 10.000 tấn đường/ngày. Nghĩa là một cách dễ hiểu, chỉ cần Lasuco nhấn công tắc tổng hoạt động của nhà máy thì đã ngốn một số tiền lớn (4 tỉ) mỗi lần khởi động toàn bộ hệ thống. Với đầu ra khổng lồ, thì đầu vào – chính là cây mía – phải tương ứng. Sản xuất công nghiệp đòi hỏi độ chính xác cao cũng như đúng giờ. Như vậy có các giả thiết – không muốn nói là những điều chắc chắn hay xảy ra trong dây chuyền sản xuất công nghiệp mà bạn có thể hình dung.
- Một hoặc nhiều xe vận chuyển “đầu vào” – cây mía – về chậm, không đúng và kịp với sản lượng nguyên liệu yêu cầu?
- Xe vận chuyển đều như đếm đưa nguyên liệu về thành công nhưng vẫn nhiều lượng nguyên liệu chưa đạt độ “chín” yêu cầu. Vì nếu cây mía chưa chín tới nghĩa là lượng đường ít, sẽ không đạt được sản lượng.
- Cây mía có thể chín đều tất cả, nhưng diện tích vùng nguyên liệu chưa được khai thác hết, chỗ nhiều chỗ ít
03 giả thuyết trên lại là một thực tiễn mà bất kì doanh nghiệp nào kinh doanh luôn gặp phải trong sản xuất và kinh doanh trong nông nghiệp. Đó chính là 03 bài toán khó mà khi doanh nghiệp có diện tích vùng nguyên liệu lớn và sản xuất bán ra với sản lượng lớn đều mắc phải. 03 bài toán được đúc kết lại là: Quản lý diện tích đất canh tác, Quản trị quy trình canh tác cho ra sản phẩm tốt, Thu hoạch vận chuyển sản xuất. Cho đến chừng nào 03 bài toán này chưa được giải thì Doanh nghiệp vẫn sẽ xảy ra tình trạng thất thoát, và yếu tố sống còn của Doanh nghiệp đó chính là làm sao làm ra sản lượng lớn nhưng chi phí sản xuất thấp. Theo ông Tam, hàng năm ông thất thoát hàng chục thậm chí hàng trăm tỷ đồng vì chưa gỉai được bài toán này, cũng như gây rối rắm trong vận hành.
Giải toán kinh doanh bằng công nghệ cao
ERP nếu đứng độc lập bản chất vẫn là nâng cao hiệu quả quản lý các nguồn lực của Doanh nghiệp từ con người, tài sản, thiết bị, tài sản, tài chính,… Tuy nhiên, để ứng dụng trong nông nghiệp thì sẽ phải liên quan đến tài sản đất, là nơi tạo ra nguyên liệu hoặc sản phẩm thì ERP có những hạn chế không thể khắc phục được. Lasuco đã sử dụng giải pháp ERP trên bản đồ số GIS (Geographical Information System), vì quan trọng nhất Doanh nghiệp cần biết chính xác các thửa đất canh tác nằm ở đâu, diện tích như thế nào, tính chất đất ra sao, nguồn nước đặc tính là gì? Sử dụng nền tảng bản đồ nguồn mở kết hợp với các thuật toán GIS và các nguồn dữ liệu từ NASA về địa hình, kết hợp với ứng dụng điện thoại, ngừoi nhân viên chỉ cần cầm điện thoại đi qua các thửa đất, hệ thống sẽ ghi nhận lại tài sản – diện tích đất mà Lasuco đang có bao nhiêu để trồng mía – theo thời gian thực.
Với hơn 15.000 thửa đất trồng, cách làm cũ của Lasuco là phân chia phân bón và nước tưới theo kiểu định mức, nghĩa là các thửa đất đều có liều lượng nước và phân bón như nhau. Như vậy, tạo ra tình trạng thừa thãi tưới không đúng chuẩn theo nhu cầu của từng khu vực canh tác tương ứng với tiểu vùng khí tượng đó, phân bón không phù hợp dẫn đến sản lượng nguyên liệu không đảm bảo đúng chất lượng và đồng đều. Lasuco đã ứng dụng hệ thống trí tuệ nhân tạo AI giúp dự báo thời tiết, các dữ liệu về tính chất đất, nước,… để phân bổ tưới và bón phân hợp lý cho từng thửa đất – vùng nguyên liệu. Lasuco áp dụng công nghệ IoT trong việc tích hợp các hệ thống cảm biến trong vùng nguyên liệu trọng điểm khoảng 500 ha. Hệ thống AI giúp phân tích quy trình canh tác tối ưu ứng phó với sự thay đổi thời tiết từng khu vực canh tác được hệ thống cảm biến giám sát, theo dõi và cảnh báo cho ban kỹ thuật. Toàn bộ các thông tin này đều cập nhật one-dashboard – người quản lý ngồi một chỗ nhưng có thể biết được các dự báo và điều phối.
Một khi bài toán chất lượng sản phẩm đã được đảm bảo, cũng như sản lượng, khâu cuối cùng sẽ đến thu hoạch vận chuyển. Trong 01 năm qua khi ứng dụng công nghệ cao vào quản trị, Lasuco hoàn toàn có thể xem xe vận chuyển trên bản đồ trong thời gian thực (real-time) để điều phối xe không xảy ra tình trạng ùn tắc, cũng như đi đúng lộ trình, đúng giờ. Mỗi xe bản chất đã được cài chip điện tử để theo dõi lộ trình, cập nhật bản số xe, số hợp đồng,…
Tất cả các giải pháp công nghệ trên giúp Lasuco có thể dự đoán được sản lượng năm sau, lên kế hoạch quy hoạch, và quan trọng nhất là giảm chi phí sản xuất.
Khi máy móc đã làm sẵn chuyện thống kê thì chúng tôi phát huy được năng lực quản lý, hoạch định của họ. Đó mới chính là thứ mà doanh nghiệp cần.
Theo ông Lê Văn Tam, Chủ tịch Hội đồng quản trị Lasuco, việc ứng dụng công nghệ cao trong trồng mía giúp tăng năng suất từ 45 tấn/ha lên 70 tấn/ha, cá biệt một số mô hình đạt 120 – 130 tấn/ha; góp phần gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Các dự án trồng cây ăn trái, rau củ quả chất lượng cao của Công ty cũng đang được triển khai và cho hiệu quả tốt.
Bài học cho các Doanh nghiệp muốn ứng dụng Nông nghiệp công nghệ cao
Chia sẻ về các bài học rút ra khi ứng dụng công nghệ cao – các thành quả của 4.0 vào Lasuco, đại diện Lasuco cho biết: Quan trọng nhất là Doanh nghiệp đang muốn giải quyết bài toán nào, bài toán đó có phải là yếu tố sống còn bức bách của Doanh nghiệp hay không? Khi biết bài toán mình cần giải thì tiếp theo cần hiểu công nghệ lõi giải quyết là gì? Khi tiếp xúc với ERP chúng tôi thấy nó rất hay, rất đẹp, nhưng nếu không có GIS thì ERP cũng không thể giải quyết bài toán của chúng tôi được.
Một thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm nông nghiệp đều khá e ngại với công nghệ cao và nghĩ rằng nó tốn nhiều tiền. Nhưng họ không biết rằng chính doanh nghiệp theo cách làm cũ lại thất thoát rất nhiều tiền. Đại diện phụ trách việc triển khai công nghệ của Lasuco nói thêm: “Các cán bộ quản lý của chúng tôi trước khi có công nghệ phải ôm đầu làm thống kê, không thể nghĩ thêm thứ gì khác. Khi máy móc đã làm sẵn chuyện thống kê thì chúng tôi phát huy được năng lực quản lý, hoạch định của họ. Đó mới chính là thứ mà doanh nghiệp cần”.
Từ cây mía, nhưng chính việc tận dụng sức mạnh của công nghệ đã giúp Lasuco phát triển kinh doanh mà còn mở rộng ra các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao khác. Nhưng liệu họ có là ngoại lệ? Nhiều doanh nghiệp Việt đã ứng dụng thành công sức mạnh của công nghệ, tạo ra những sản phẩm giá trị xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới, được người tiêu dùng đón nhận, có thể kể đến Bích Chi, Betrimex, Lương Quới,… Câu chuyện của Lasuco và của các Doanh nghiệp cùng những giải pháp công nghệ của họ sẽ chính là nội dung trong diễn đàn Kinh tế lớn nhất Đồng Bằng Sông Cửu Long Mekong Connect 2017 sẽ được diễn ra vào ngày 25 – 26/10 tại Bến Tre.
* Nguồn: PV